حجت الاسلام سعید سلیمی مدیر مدرسه علمیه شهید آیت الله حامدی (ره) میانه ، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در تبریز، با اشاره به بحرانهای مدیریتی معاصر، بر ضرورت الگوگیری از سیره عملی امام علی(ع) به عنوان یک نظامنامه جامع مدیریت اسلامی تأکید کرد.
حجت الاسلام سلیمی با بیان اینکه سیره علوی گنجینهای از اصول مدیریتی ناب است، اظهار داشت: امام علی(ع) در دورانی کوتاه اما پربار، چنان بنیادهای حکمرانی عادلانه را نهاد که امروز میتواند پاسخگوی بسیاری از چالشهای مدیریتی جوامع باشد. ایشان در سه محور کلیدی برخورد با کارگزاران، مردم و حتی مخالفان، درسهای ماندگاری به جای گذاشتهاند.
وی، اولویت اصلی در مدیریت علوی را شایستهسالاری به جای رابطهسالاری عنوان کرد و افزود: نامههای امام علی(ع) به فرمانداران و استانداران، پر است از تأکید بر انتخاب افراد عادل، امین، باتقوا و کاردان. ایشان حتی بستگان نزدیک خود را اگر صلاحیت نداشتند، به کار نمیگماردند و در عین حال، نظارتی سختگیرانه و مستمر بر عملکرد کارگزاران داشتند تا حقوق مردم ضایع نشود.
مدیر مدرسه علمیه شهید آیت الله حامدی (ره) میانه، دومین درس بزرگ را مردمداری و خدمتگزاری خواند و تصریح کرد: امام علی (ع) همواره در دسترس مردم بودند و برای شنیدن حرف آنان، از هیچ کوششی دریغ نمیکردند. ایشان عدالت را نه یک شعار، که خط قرمز تمامی تصمیمات میدانستند و تأکید داشتند که باید بیشترین توجه به محرومان و مستضعفان جامعه شود؛ کسانی که معمولاً صدای ضعیفتری دارند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود، به سیره امام در برخورد با دشمنان و مخالفان اشاره کرد و گفت: درس بزرگ امام علی(ع) در این عرصه، ترکیب قاطعیت در اصول با انعطاف در روشها و استفاده از دیپلماسی فعال است. ایشان همواره باب گفتوگو را حتی با مخالفان میگشودند، اما در برابر ظلم و انحراف از ارزشها، کوچکترین گذشتی نداشتند.
حجت الاسلام سلیمی، با اشاره به عهدنامه مالک اشتر، آن را منشور مدیریت عدالتمحور خواند و افزود: در این عهدنامه تاریخی، امام علی (ع) عدالت را تنها در توزیع عادلانه ثروت محدود نمیدانند، بلکه عدالت در قضاوت، عدالت در برخورد با اقوام و مذاهب مختلف، و عدالت در فرصتهای شغلی و مدیریتی را به صورت کامل تبیین کردهاند.
وی با تأکید بر اهمیت شفافیت در مدیریت امروز، خاطرنشان کرد: امام علی (ع) به قدری بر شفافیت مالی کارگزاران حساس بودند که فرمودند: اگر یک درهم از بیتالمال را به ناحق بردارید، خیانت به تمام مسلمانان کردهاید. این سطح از حساسیت، امروز برای مبارزه با فساد مالی یک ضرورت انکارناپذیر است.
مدیر مدرسه علمیه شهید آیت الله حامدی (ره) میانه، پاسخگویی را از دیگر ویژگیهای مدیریت علوی برشمرد و گفت: امام علی (ع) خود الگوی کامل پاسخگویی بودند و از کارگزاران نیز میخواستند که در قبال کوچکترین تصمیمات خود به مردم پاسخگو باشند. این فرهنگ پاسخگویی، اعتماد عمومی را تقویت میکند.
وی، با اشاره به تأکیدات امام بر مشورت، اظهار داشت: ایشان حتی در جنگها و بحرانترین شرایط، با فرماندهان و صاحبنظران مشورت میکردند. این نشان میدهد که تصمیمگیریهای فردی و خودرأیی، جایی در مدیریت اسلامی ندارد.
حجت الاسلام سلیمی، سادهزیستی را از نشانههای ممیزه مدیریت علوی دانست و تصریح کرد: امام علی (ع) با زندگی اشرافی و تشریفات زائد به شدت مخالف بودند و معتقد بودند مدیر جامعه اسلامی باید همچون محرومان جامعه زندگی کند تا درد آنان را بفهمد و برای رفع محرومیتها بکوشد.
وی با اشاره به سیره عملی امام در جنگها، گفت: ایشان حتی به سربازان دشمنی که کشته میشدند، اجازه غارت و بیحرمتی نمیدادند و برای آنان کرامت انسانی قائل بودند. این درس بزرگی برای مدیران امروز است که حتی در سختترین مقابلهها، اخلاق و کرامت انسانی را فراموش نکنند.
مدیر مدرسه علمیه شهید آیت الله حامدی (ره) میانه، با اشاره به توصیههای امام علی (ع) به کشاورزان و توجه به آبادانی زمین، افزود: در سیره علوی، بهرهبرداری عادلانه از منابع طبیعی و حفظ آن برای نسلهای آینده مورد تأکید است. این نگاه، همان مفهوم امروزی توسعه پایدار است که قرنها پیش در کلام امام متجلی شده.
وی، برخورد امام با بحرانهای مختلف حکومتی را الگویی برای مدیریت بحران دانست و گفت: ایشان در بحرانهایی مانند جنگ جمل و صفین، با حفظ آرامش و تدبیر، بهترین تصمیمات را میگرفتند. امروز مدیران ما در مواجهه با بحرانهای مختلف نیاز به این آرامش و تدبیر دارند.
حجت الاسلام سلیمی، با اشاره به روش امام علی (ع) در اصلاحات، اظهار داشت: ایشان اگرچه اهداف بلندمدت و آرمانی داشتند، اما در اجرا واقعبین بودند و اصلاحات را به صورت تدریجی و با درنظرگرفتن شرایط جامعه پیش میبردند. این درس مهمی برای مدیران عجول امروزی است.
وی، به روش میدانی امام برای فهم مشکلات مردم اشاره کرد و گفت: امام علی (ع) شخصاً در بازارها حاضر میشدند و با مردم صحبت میکردند تا از مشکلات آنان مطلع شوند. امروز مدیران پشت میزنشین نیاز دارند این سبک مدیریت میدانی را از امام بیاموزند.
مدیر مدرسه علمیه شهید آیت الله حامدی (ره) میانه، با اشاره به نامههای آموزشی امام به کارگزاران، گفت: ایشان مدیریت را یک فرآیند یادگیری مستمر میدانستند و همواره در حال آموزش اصول حکمرانی به کارگزاران خود بودند. این فرهنگ یادگیری سازمانی باید در نهادهای امروز نیز نهادینه شود.
وی، بر تعادل بین آرمانها و واقعیتها در سیره امام تأکید کرد و افزود: امام علی (ع) نشان دادند که میتوان هم اصولگرا بود و هم واقعبین. این تعادل ظریف، کلید موفقیت در مدیریت پیچیده جوامع امروزی است.
حجت الاسلام سلیمی، با اشاره به احترام خاص امام به دانشمندان و فرهیختگان، تصریح کرد: ایشان برای اصحاب علم و خرد احترام ویژه قائل بودند و از نظرات آنان بهره میگرفتند. این فرهنگ تکریم نخبگان باید در مدیریت امروز احیا شود.
وی، به بعد عاطفی مدیریت امام اشاره کرد و گفت: ایشان در عین قاطعیت در اجرای قانون، نسبت به مردم و حتی کارگزاران خطاکار شفیق و مهربان بودند و همواره راه بازگشت و اصلاح را باز میگذاشتند.
مدیر مدرسه علمیه شهید آیت الله حامدی (ره) میانه در پایان، درسهای کاربردی سیره علوی برای مدیران عصر حاضر را در هفت محور خلاصه کرد:
۱.اخلاقمداری به عنوان زیربنای اعتماد عمومی
۲.عدالتمحوری در توزیع منابع و فرصتها
۳.شفافیت در تصمیمگیری و اجرا
۴.پاسخگویی و مسئولیتپذیری کامل
۵.مشورت با نخبگان و صاحبنظران
۶.سادهزیستی و پرهیز از اشرافیگری
۷.تدبیر و آیندهنگری برای توسعه پایدار
وی در خاتمه تأکید کرد: احیای این سیره نورانی، نه یک انتخاب که یک ضرورت برای گذار از بحرانهای مدیریتی و ساختن جامعهای عادلانه و پیشرفته است. امیدواریم مدیران نظام اسلامی با الگوگیری از این مکتب ناب، بتوانند پاسخگوی نیازها و انتظارات مردم باشند.
نظر شما